16 lutego odbył się wernisaż najnowszej wystawy w Państwowej Galerii Sztuki w Sopocie – KHODA. Transformizm Piotra Wyrzykowskiego. Jest to nowy projekt dedykowany ukraińskim kobietom i ich dzieciom, które uciekając przed wojną znalazły tymczasowe schronienie w Gdańsku.
Walentina i Bohdana, Tatiana, Viktoria i Anna, w instalacji wideo stanowiącym główny element wystawy, ulegają symbolicznej transformacji z uchodźczyń w superbohaterki, których umiejętności i siła związane z pokonywaniem trudności zostają podniesione do rangi supermocy.
Skala kadrów i tempo filmowych portretów wyświetlanych najpierw na budynki gdańskich kamienic, a następnie w galerii sprawiają, że kobiety pozujące w tymczasowych domach dryfują przez pozornie bezpieczny Gdańsk i zniszczony działaniami wojennymi budynek Charkowskiej Okręgowej Państwowej Administracji (KHODA). Nieustanny ruch kamery wydaje się cofać je w przeszłość, w samo centrum zniszczeń i gruzowisk symbolizujących niekończący się terror i grozę, ale kobiety patrzą przed siebie, w przyszłość, wypowiadając słowa nadziei i wdzięczności.
Superbohaterki – świadczynie i ofiary wojny mimo stanu zawieszenia pomiędzy czasem a przestrzenią, trwają na stanowiskach, chroniąc i organizując nowe życie, radząc sobie z nadzwyczajnymi trudnościami i niepewnością, strachem o wszystko co jest im drogie i bliskie. W świecie, który jak pisze Alvin Toffler pogrąża się w plemiennych nienawiściach, dewastacji planety i wojnach, to kobiety są tymi, które dokonują przemiany mimo wszystko. Jednocześnie są już na zawsze naznaczone traumatyczną historią, uwikłane w konstrukty władzy, która nadzoruje, kontroluje i zarządza. Kobiety wpisane w monumentalny obiekt, kształtem nawiązujący do zapory przeciwczołgowej, pozycją i usytuowaniem przypominają Anioła Historii w jego żeńskiej odmianie, która dla Waltera Benjamina była pełna “dobra, radości i światła”. Angelus Novus w interpretacji filozofa patrzył w przeszłość ale widział w niej wciąż narastające ruiny i zniszczenia, z kolei jego żeńska odmiana – Angela Nova, u Wyrzykowskiego w pewnym sensie pozostawia ruiny za sobą, a jej oczy zwrócone ku przyszłości wydają się dostrzegać w niej nadchodzące, pozytywne zmiany.
KHODA. Transformizm jest nie tylko artystycznym gestem solidarności, współodczuwania oraz rodzajem wsparcia dla okupowanego kraju, ale szczególnego rodzaju hołdem dla kobiet wojny, podziwem i wsparciem wiary w możliwość naprawy świata.
Współpraca KHODA: Tamara Wyrzykowska
Muzyka: Jacaszek
Autor zdjęć wideo z Charkowa: Sergiej Stecenko dla ESSE House
Identyfikacja wizualna: Piotr Wyrzykowski
Współpraca graficzna: Jakub Piszka
Partnerem wystawy: Wydział Malarstwa i Akademia Sztuk Pięknych w Gdańsku
Podziękowania: dla CSW w Łaźnia za pomoc w realizacji wystawy.
Podziękowania: dla Galerii Arsenał w Białymstoku za wypożyczenie pracy.
Patroni medialni: artinfo.pl, esopot.pl, Prestiż, Zawsze Pomorze, www.trojmiasto.pl
Wystawę można oglądać do 17 marca 2024 r.
Fot. Adrian Sokołowski.
Serdecznie polecamy!
